Dan of als?

Een veelvoorkomende kwestie is het welbekende groter dan/groter als-issue. Ben ik twee keer groter dan jij of als jij? En is het dan ik ben twee keer zo groot als jij of 2 keer zo groot dan jij?

De goede antwoorden:
Ik ben twee keer groter DAN jij.
Ik ben twee keer zo groot ALS jij.

Vergelijken

In beide gevallen is de ‘ik’ twee keer groter dan de ‘jij’. Hoe kan het dan dat je de ene keer dan en de andere keer als schrijft (en zegt)? Dat is het best op de volgende manier uit te leggen:

In deze situatie vergelijk je beide keren de lengte van ‘ik’ met die van ‘jij’, maar taalkundig doe je dat op twee verschillende manieren. In de eerste zin benadruk je het verschil en gebruik je daarvoor de vergrotende trap:

groter, mooier, beter, saaier, moeilijker, enzovoorts. Makkelijk gezegd: alles met -er op het einde. Maar ook: anders!

In de tweede zin maak je de vergelijking door uit te gaan van de gelijkheid (en dus niet het verschil), ook al zijn ‘ik’ en ‘jij’ niet gelijk. Je zegt dan eigenlijk: Ik ben twee keer net zo groot als jij. Of: Ik ben twee keer even groot als jij.

Kortom:

• Ik zing mooier dan jij.
• Mijn jas is anders dan de jouwe.
• Naima is twee keer groter dan haar neefje.
• Kees woont op een andere plek dan Feliz. 

Maar:

• Ik zing even mooi als jij.
• Mijn jas is hetzelfde als de jouwe.
• Naima is twee keer zo groot als haar neefje.
• Kees woont op dezelfde plek als Feliz.

Als je toch als gebruikt….

Komt er dan nooit ‘als’ achter een vergrotende trap? Jawel, maar niet bij een vergelijking. Wel in een oorzaak/gevolg-situatie: 

• Een pannenkoek is lekkerder als er stroop op zit.
• Ik zie alles beter als ik mijn bril opzet.
• Hij komt wel vaker als laatste de klas binnen. 

Als je als toch gebruikt bij een vergelijking, dan kan dat soms een andere betekenis aan de zin geven. Stel je voor dat je je kind wil vertellen dat haar of zijn tekening heus wel mooi is.

De goede manier:

• Je tekening is mooier dan je denkt.
  Je zegt nu tegen je kind wat je wil zeggen: Je denkt dat je geen mooie tekening hebt gemaakt, maar dat is wel zo.

De foute manier:

• Je tekening is mooier als je denkt.
  Je zegt nu tegen je kind: Denk na, dan is je tekening wel mooi.

In een andere situatie:

• Dit eten is lekkerder als je gewend bent.
  Je zegt nu: Als je eenmaal gewend bent, dan zul je dit eten wel lekker vinden.

• Dit eten is lekker dan je gewend bent.
  Je zegt nu: Je krijgt normaal gesproken ander eten; dit eten is lekkerder.

Denk dus goed na over je boodschap ;-)!

Lttrs. Kennisbank

Oefening baart kunst. Kijk daarom voor meer bekende taalkwesties en uitleg over grammatica in de Kennisbank. Wil je beter worden in taal en spelling? Op beterspellen.nl kun je je aanmelden voor een dagelijkse minitoets. Je krijgt dan elke werkdag 4 taalvragen met uitleg van het goede antwoord.