Een palindroom is een woord dat hetzelfde blijft als je het achterstevoren leest. Denk aan lepel, dood, kajak, pop, negen, madam, enzovoorts.
Palindromen komen niet allen voor in taal, maar ook in cijfers, muziek, namen en datums. Zelf ben ik (Lieke, eigenaar van Lttrs. en tekstbureau Letters van Lieke), geboren op een palindroomdatum: 28-9-82. Eerlijk is eerlijk: wel een beetje smokkelwerk, want officieel moet het niet uitmaken hoe je de datum schrijft, dd/mm/jjjj of mm/dd/jjjj of jjjj/mm/dd en dat kan met mijn geboortedatum niet. 02 02 2020 is bijvoorbeeld wel een echt palindroomdatum.
Mensen die graag spelen met taal, vinden het leuk palindromen te bedenken en er soms hele zinnen of zelfs verhalen van te maken. We kennen in het Nederlands veel korte palindroomwoorden, maar de lange palindromen zijn meestal verzonnen en behoorlijk vergezocht. Het langste palindroom in het Groene Boekje is meetsysteem, met elf letters. Het is uit te breiden tot een woord dat niet in de woordenlijst staat, maar wel twaalf letters langer is: koortsmeetsysteemstrook. Tja, een meetsysteem gebruik je nog wel eens, maar een koortsmeetsysteemstrook? Beetje onzin dus. Andere lange palindroomverzinsels: sierterppretreis, regelnevenleger edelstaalplaatslede, legermeetsysteemregel.
Maar echte fanatiekelingen stoppen niet bij een palindroomwoord. Nee, ze die gaan door tot ze een palindroomzin hebben, of een gedicht of zelfs een roman:
Je ziet het, als sommigen eenmaal losgaan, komt er de grootste onzin uit 😉
Bij deze vorm van palindroomzinnen worden de woorden van achter naar voor gelezen, niet de letters.
Klassiek componist Joseph Haydn, verwerkte in zijn 47e Symfonie in G-majeur een muzikaal palindroom. In het derde deel, het menuet, wordt het voorgaande materiaal exact gespiegeld.
Ook andere componisten hebben met het idee van muzikale palindromen gespeeld. In vaktermen heet dat retrograde inversies.
Ik noemde in het begin al de palindroomdatum, maar ook ‘gewone’ getallen kunnen palindromen zijn: 11, 22, 33, 44, 55, 66, 77, 88, 99, 101, 111, 121, 131, enzovoorts.
Zoals je merkt hebben palindroom een bijzondere aantrekkingskracht. Dat heeft vast iets te maken met onze voorkeur voor patronen en herhaling. Het levert in ieder geval een hoop creativiteit en grappige resultaten op. Kun je zelf ook een palindroom bedenken?
Meer taalkwesties bekijken? In de Kennisbank vind je artikelen over allerlei onderwerpen: Nederlandse grammatica, veel gemaakte taalfouten, het RED-model en nog veel meer!
Wil je beter worden in taal en spelling? Op beterspellen.nl kun je je aanmelden voor een dagelijkse minitoets. Je krijgt dan elke werkdag 4 taalvragen met uitleg van het goede antwoord.
Twijfel je over je tekst en wil je zeker weten dat alles klopt? Laat Lttrs. je tekst redigeren of nakijken op taal. Het is ontzettend makkelijk: je uploadt je tekst, geeft aan hoeveel woorden erin staan en je kunt meteen afrekenen. Binnen 3 werkdagen krijg je een perfecte tekst terug! Wees niet bang, het blijft jouw tekst en jouw inhoud, maar dan gewoon nóg iets beter.
Lttrs. is onderdeel van tekstbureau Letters van Lieke en richt zich volledig op het redigeren en vertalen van teksten. Heb je vragen of opmerkingen? Neem hier contact op.
Contact opnemen